حج مستحبحج مستحب مقابل حج واجب است و از آن در باب حج سخن گفته‌اند. ۱ - استحباب حجدر روایات بر گزاردن حج و تکرار آن در هر سال تأکید، و ترک آن به مدّت پنج سال براى متمکن از آن مکروه شمرده شده است. بنابر این، غیر مستطیع و نیز کسى که حج واجب به جا آورده، مستحب است حج بگزارد. کسى که هزینه حج را ندارد مستحب است قرض کند و حج بگزارد؛ به شرط آنکه اطمینان به اداى بدهى پس از گزاردن حج داشته باشد، یا براى به جا آوردن آن اجیر دیگرى گردد. ۲ - شرایط حج استحبابیشرط صحّت حج مستحب، عدم اشتغال ذمّه حج گزار به حَجة الاسلام ( حجة الاسلام) است؛ از این رو، کسى که حج واجب بر عهده دارد نمى‌تواند حج مستحب انجام دهد و در صورت انجام دادن، حج او باطل است. شیخ طوسى در یکى از کتابهایش قائل به صحّت چنین حجى و وقوع قهرى آن از حجة الاسلام شده است و در نتیجه با به جا آوردن آن حجة الاسلام از ذمّه‌اش ساقط مى‌گردد؛ لیکن وى در کتابى دیگر ضمن حکم به صحّت حج ندبى، قائل به بقاى حجة الاسلام بر ذمّه او شده است. در حج مستحب بلوغ و حریت شرط نیست؛ بنابر این، حج از برده و کودک ممیز صحیح است؛ لیکن اذن ولی شرط صحّت حج آنان است؛ هرچند نسبت به کودک ممیز، برخى اذن ولىّ را شرط صحّت ندانسته‌اند. [۱۵]
معتمد العروة، ج۱، ص۲۷- ۲۸.
در اینکه در صحّت حج مستحبىِ فرزند بالغ، اذن پدر یا پدر و مادر شرط است یا نه، اختلاف است. البته اگر رفتن به سفر حج موجب آزار آنان شود، جایز نیست و سفر حرام خواهد بود. [۱۷]
معتمد العروة، ج۱، ص۲۸- ۳۱.
صحّت حج ندبى زوجه، حتّى در عده طلاق رجعی مشروط به اذن زوج است. ۳ - دیگر احکام حج استحبابیحج مستحب پس از محرم شدن واجب مى‌شود؛ بنابر این، اتمام آن همانند حَجّة الاسلام واجب خواهد بود. آنچه موجب فساد و بطلان حج واجب است، حج مستحب را نیز فاسد و باطل مى‌کند. حج گزار در حج استحبابى، بین انواع حج؛ تمتع ( حج تمتع)، قِران ( حج قران) و افراد ( حج افراد) مخیر است؛ لیکن افضل، حتّى براى اهالى مکه به جا آوردن حج تمتّع است. بنابر مشهور، حج گزار مى‌تواند حج مستحب را به نیابت از چند نفر به جا آورد؛ چنان که صحیح است چند نفر به نیابت از یک نفر حج مستحب به جا آورند؛ خواه منوب عنه یا منوب عنهم زنده باشند یا مرده. [۲۳]
معتمد العروة، ج۲، ص۹.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۲۳۴ تا۲۳۶. |